Genel

Opioid Kullanımında Doz aşımı Solunumu Dinleyen Bir Uygulama Tarafından Engellenebilir


Eğer vaktinde yakalanırsa çoğu doz aşımı ölümcül değildir. Yeni bir uygulama başınızın dertte olabileceği zaman yardım çağırabilir. 

‘Fentanil’in başını çektiği ABD’deki artopan uyuşturucu furyası günde 115 insanın ölümüne neden oluyor. Her geçen yıl ABD’deki uyuşturucular silahlı ölümlerden ve araba kazalarından daha fazla insanın canına mal oluyor. Ancak zamanında yakalanabilirse doz aşımları tamamıyla tersine çevrilebilirdir. Bir gün yeni bir akıllı telefon uygulaması doz aşımına uğramış insanları belirleyip yakınlarını ya da acil servisi arayarak hayatlarını kurtarabilir.

Washington Üniversitesi tarafından geliştirilen bu sistem telefonun mikrofonunu ve hoparlörünü kullanarak telefonu mükemmel bir şekilde bir sonar cihazına dönüştürüyor. Uygulamadaki algoritma geri yansıyan ses dalgaları kullanıp kişinin solunumunun yavaşlamasını ya da durmasını (apne halini), ya da kişinin hiç hareket edip etmemesini tanımlıyor – ki bunlar da doz aşımı belirtilerindendir.

Sistem Vancouver’daki denetimli bir tesiste eroin, fentanil ve morfin kullanan 194 katılımcı üzerinde denendi. Uygulama apne durumunu %97.7, yavaş solunumu da %89.3 oranında doğru bir şekilde tespit etti. Doz aşımına uğrayan tüm katılımcılar da bölgede çalışan sağlık ekibinin çalışmalarıyla hayata geri döndürüldü.

Anestetik uyuşturucu ilaçların opioidler yerine kullanıldığı bir simülasyon platformunda ise 20 doz aşımından 19’u tespit edilebildi. Sonuçlar ise “Science Translational Medicine” dergisinde yayımlandı.

Ortak yazarlardan Rajalakshmi Nandakumar: “Bir kullanıcı olarak tek yapmaları gereken uygulamayı açıp butona basmak, ve uygulama onların solunumunu görüntüleyip zor duruma düşerlerse sevdiklerine haber verecek.” diyor. Testlerde telefon, kullanıcının bir metre kadar yakınında bulunuyor. Uygulama da telefonda ya da kullanıcıda herhangi bir hareket durumunu belirleyip kendini ona göre ayarlayabiliyor.

Uygulamayı geliştiren ekip yakın zamanda uygulamayı 911 ve diğer acil servislerle entegre etmeyi umuyor, böylece doz aşımına uğrayanlara mümkün olduğunca en hızlı zamanda yardım gelebilecek. Aynı zamanda ekip FDA (Amerikan Gıda& İlaç İdaresi)’e onay talebinde bulunup uygulamayı şirketleştirmeyi düşünüyor.

“Takip çalışmalarında gözüken o ki uygulama kullanıcılar tarafından popüler olmuş” diyor Nandakumar. “Kameraya erişimi ya da herhangi bir depolama izni istemediği için de kişisel mahremiyet gizli kalıyor.”

Brown Üniversite’sinde opioidlerde doz aşımının önlenmesi üzerine çalışan Doçent Doktor Traci Green: “Şimdiki zorluk uygulamanın hedeflediği nüfus sayısına ulaşmak” diyor. Ardından “Uygulamanın şarjı yeterince fazla olan ve insanların ulaşımının kolay olduğu bir telefonda bulunmasından emin olunması gerekiliyor, asıl soru şu: peki insanların bu muhteşem fikri bir gerçeğe dönüştürmesi için nasıl bir teknolojiye erişebiliyor olmalıyız?” diye ekliyor.

Süha YILDIZ

Referans

Çeviri: https://www.technologyreview.com/s/612733/opioid-overdoses-could-be-prevented-by-an-app-that-listens-to-breathing/

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *